Jak sprzedać dług i pozbyć się wierzytelności?

Prowadzenie działalności gospodarczej, ale także różne perturbacje wynikające z zawiązywania zobowiązań pomiędzy osobami fizycznymi często prowadzą do pojawienia się zatorów płatniczych. Nierzadko się zdarza, że dłużnicy nie chcą lub nie mogą na czas uregulować swoich zobowiązań. Osoby fizyczne lub firmy, które nie są w stanie wyegzekwować spłacenia należności od dłużnika, a także osoby, które nie mogą czekać ze spłatą zobowiązań ze względu na chęć jak najszybszego odzyskania pieniędzy, mogą skorzystać z inne furtki niż próba polubownego negocjowania lub wniosek do sądu i oczekiwanie na działanie komornika.

Sprzedaż wierzytelności jest dopuszczona w Polsce, jako w pełni legalny sposób na pozbycie się wierzytelności i odzyskanie długu. Jest to zdefiniowane i dokładnie opisane w odpowiednich artykułach kodeksu cywilnego, który dopuszcza obrót wierzytelnościami, jednak także go reguluje. W pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy dana wierzytelność podlega obrotowi.

Długu nie można sprzedać, gdy zachodzi jedna z trzech sytuacji:

• występują ograniczenia zdefiniowane w ustawie,
• występują ograniczenia wynikające z właściwości zobowiązania,
• w umowie zaznaczono, że dane zobowiązanie nie podlega sprzedaży.

Jak widać, ograniczeń jest dość sporo. Najrzadziej występują ograniczenia wynikające z umowy. Uniemożliwiają one sprzedaż długu tylko wtedy, gdy w umowie pomiędzy stronami zaznaczono, że wierzytelność nie będzie mogła zostać sprzedana i przekazana innemu wierzycielowi. Częściej występują ograniczenia ustawowe. W ich zakres wchodzi między innymi prawo do wynagrodzenia za pracę, prawo pierwokupu lub prawo do roszczeń za wyrządzone szkody. Zobowiązania finansowe wynikające z takich relacji podlegają pod inne przepisy prawa. Ostatnim z powodów, przez które nie można sprzedać zobowiązania, są ograniczenia wynikające z właściwości zobowiązania – jest to między innymi prawo do alimentów lub renty.

Jeśli dana sytuacja nie wpisuje się w powyższe definicje, można zastanowić się nad tym, komu sprzedać wierzytelność. Polskie prawo dopuszcza swobodny obrót wierzytelnościami, więc mogą to być zarówno osoby fizyczne, jak i firmy. Poza możliwością sprzedaży długu osobie fizycznej, która wyraża chęć nabycia wierzytelności, co jest rzadko praktykowane, najczęściej korzysta się z ofert firm skupujących długi. Na polskim rynku wykształciło się wiele podmiotów, które zajmują się profesjonalną egzekucją długów. Często są to duże podmioty finansowe, które nawet są notowane na giełdzie i notują miliardowe obroty. Sprzedaż wierzytelności takie firmie skutkuje natychmiastowym uzyskaniem środków, co jest niewątpliwą zaletą dla wielu osób. W przypadku firm, które mają zatory płatnicze, często jest to jedyna deska ratunku.

Wierzytelność można jednak sprzedać także na tak zwanych giełdach długów. Podmiotami nabywającymi tam długi często są także osoby prywatne oraz mniejsze firmy, które dysponują odpowiednim kapitałem. Nierzadko funkcjonują tam także profesjonalne firmy windykacyjne.

Skupowanie wierzytelności nie jest oczywiście działalnością charytatywną, a działalnością biznesową. Oznacza to, że dług kupuje się po cenie niższej, niż wynosi kwota roszczeń. Rozrzut pomiędzy tym, co można uzyskać od firmy skupującej wierzytelności, a wysokością długów zależy od wielu czynników. Są to aspekty, które wpływają na ryzyko całej operacji.

Należą do nich:

• majątek dłużnika,
• możliwości egzekucji,
• podstawa prawna powstałego długu,
• wymagalność długu,
• klarowność istnienia długu,
• możliwość wniesienia sprawy do sądu,
• liczba innych wierzycieli,
• czas istnienia długu.

Wszystkie z powyższych czynników sprawiają, że sprzedając wierzytelność, można uzyskać z niej od kilku procent, do dziewięćdziesięciu kilku procent wartości długu. Wszystko zależy od oceny ryzyka, która jest każdorazowo i indywidualnie oceniana przez osobę nabywającą wierzytelność.

Sprzedając dług, dana osoba zbywa prawo do wszelkich roszczeń wobec dłużnika, a przechodzą one na nowego właściciela wierzytelności, który odtąd jest stroną w sporze i przejmuje wszystkie prawa, które z tego wynikają.